Energielevering vanuit de bodem vindt momenteel in Nederland voornamelijk plaats met energieopslagsystemen. Bij de toepassing van energieopslag worden bodemlagen gebruikt tot circa 250 meter beneden het maaiveld. Er zijn verschillende systemen operationeel.
Open systemen of grondwatersystemen
De open systemen onttrekken energie uit grondwater dat wordt opgepompt door middel van één of meerdere bronnen. Open systemen worden toegepast in de woningbouw, de utiliteitsbouw, op bedrijventerreinen en in de glastuinbouw.
Gesloten systemen
De gesloten systemen onttrekken energie door middel van verticale of horizontale lussen die in de bodem zijn geplaatst. Ze worden ook wel bodemwarmtewisselaarsystemen genoemd. Toepassing van bodemwarmtewisselaarsystemen vindt voornamelijk plaats in de individuele woningbouw, kleinschalige utiliteitsbouw en in de agrarische sector.
Geothermie-systemen
De energie die in de kern van de aarde aanwezig is komt door geleiding naar de oppervlakte. Deze geothermie of aardwarmte is een potentiële bron van energie. Vanaf een diepte van één kilometer kan al warmte gewonnen worden die direct voor verwarmingsdoeleinden gebruikt kan worden. De toepassingsgebieden voor geothermie zijn voornamelijk de woningbouw (grootschalig) en de glastuinbouw.
De drijvende kracht achter deze warmte-koudeopslag (WKO) in de markt is het economische voordeel dat hieraan is gekoppeld. De extra investering bij de aanleg kan al na enkele jaren worden terugverdiend door lagere energiekosten voor verwarming en koeling.
Risico’s
Bij het boren in de ondergrond en ook bij het regenereren van open putten kunnen kleine hoeveelheden chemicaliën in het grondwater achterblijven wanneer er onzorgvuldig wordt gewerkt. Gesloten systemen zouden een risico kunnen vormen voor de kwaliteit van het grondwater door het grote aantal perforaties van de ondergrond en door het mogelijke lekken van koelvloeistof. Bij open systemen moet worden voorkomen dat grondwater uit verschillende lagen wordt gemengd waardoor ongewenste geochemische en microbiologische processen kunnen optreden. De bescheiden temperatuursveranderingen in het grondwater die door WKO-systemen veroorzaakt zouden in principe aanleiding kunnen geven tot verandering van de eventueel aanwezige ziektekiemen in het grondwater.
Regelgeving
In Nederland is er de laatste jaren een sterke en door de overheid gestimuleerde groei van het aantal WKO-systemen. Voor open WKO systemen die grondwater onttrekken is altijd een vergunning nodig in het kader van de Waterwet. De provincie geeft de vergunningen af. Voor gesloten systemen is eveneens een vergunning nodig.
Meer informatie
De mogelijke risico’s van warmte- en koudeopslag voor de grondwaterkwaliteit. RIVM Rapport 607050009/2011, auteurs P. van Beelen, J. F. Schijven, A.M. de Roda Husman, N.G.F.M. van der Aa en P.F. Otte
Groen licht voor Bodemenergie. Advies Taskforce WKO, 23 maart 2009
Agentschap NL